ORIGINAL_ARTICLE
مقایسه انواع و صورتهای شکگرایی و پوچگرایی اخلاقی
این پرسش قابل طرح است که شکگرایان اخلاقی دقیقاً در چه مفهوم یا واقعیتی تردید میکنند و آیا پوچگرایان اخلاقی همان مفهوم یا واقعیت را انکار میکنند یا مفهوم یا واقعیت متفاوتی را در نظر دارند. در این مقاله با مروری نسبتاً تفصیلی در انواع و صورتهای گوناگونان شکگرایی و پوچگرایی، سعی میشود مقایسه یا گفتگویی فرضی میان انواع و صورتهای شکگرایی و پوچگرایی درباره مفهوم یا واقعیتی که آن را مبهم یا پوچ میانگارند، ارائه شود. از این رو با اتخاذ روشی توصیفی ـ تحلیلی بدون داوری راجع به درستی یا نادرستی مدعیات مطرح در انواع شکگرایی و پوچگرایی، این نتیجه دنبال میشود که چگونه شکگرایی اخلاقی در مقام مواجهه و گفتگو با انواع پوچگرایی و ناشناختگرایی اخلاقی میتواند دستخوش تغییر در پیشفرضها و چارچوبهای نظری شود. این تغییر به گونهای است که شکل مفهوم یا واقعیتی که شکگرایی در آن شک و تردید روا میدارد را نیز دگرگون میکند.
https://www.hadqom.ir/article_140073_1329fb5fa138f677a3e1d929073baa59.pdf
2021-08-23
5
28
شکگرایی اخلاقی
پوچگرایی اخلاقی
ناشناختگرایی اخلاقی
واقعگرایی اخلاقی
پندارگرایی اخلاقی
محمد
لگنهاوسن
legenhausen@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
محمدتقی
اسلامی
eslami48@gmail.com
2
فلسفه اخلاق/ اخلاق کاربردی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
راهکارهای نفی خواطر در آیات و روایات
چکیدهخواطر آن افکاری است که بر قلب عارض میشود و گاهی ناپسند است و به شر دعوت میکند و گاهی پسندیده است و به خیر دعوت کند و به اقسام ربانی، ملکی، نفسانی و شیطانی تقسیم میشود. همچنین عواملی مانند شیطان، صفات اکتسابی فرد و محیط، در ایجاد نوع این خطورات مؤثر است.خواطر منفی به دلیل ترغیب انسان به افکار، اعتقادات و رفتار ناپسند، از موانع بزرگ سعادت بشر در دنیا و آخرت است. اهمیت و ضرورت نفی خواطر از جهات گوناگون شایان گفتوگوست؛ ازجمله اینکه نداشتن خواطر در انسان موجب آرامش روانی خواهد شد چراکه وقتی ذهن انسان پیوسته درگیر مسائل گوناگون نباشد و به گونه ای تربیت شده باشد که بتواند خود را از ورود افکار و خواطر ناخواسته حفظ کند آرام میشود و نتیجۀ این آرامش در اعمال عبادی مانند نماز به صورت توجه در نماز و حتی مسائل دنیایی او مانند تمرکز درمطالعه بروز خواهد کرد. افزون براین برخی از عرفا خواطر را از موانع مهم سلوک میدانند که اهمیت رفع آن و ضرورت دانستن راهکارهای رهایی از آن برای طالبان تقرب به خدا و سالکان کوی دوست پوشیده نیست.در این نوشتار به بیان و تحلیل راهکارهای موجود در آیات و روایات پرداخته شده و پس از تبیین مفاهیمی چون خواطر و انواع آن، نفیخواطر و وسوسه؛ راهکارهای درمانی دفع و رفع خطورات منفی، ارائه شده است.
https://www.hadqom.ir/article_140074_dc44f5b3969f31ce8d22c89ddfe075d9.pdf
2021-08-23
29
58
خواطر
شیطان
وسوسه
نفیخواطر
محمد
همدانی
alifatemeh121@yahoo.com
1
سردبیر مجله راه رشد
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
سیاست و اخلاق فضیلت: مقایسه اسلام، لیبرالیسم و جماعت گرایی
سیاست و اخلاق در سه مکتب اسلام (به عنوان کامل ترین دین الهی)، لیبرالیسم (به عنوان مکتب غالب در جهان مدرن) و جماعت گرایی (به عنوان مهمترین مکتب ناقد جماعت گرایی) به سه شکل متفاوت تبیین می شود. تفاوت اساسی دو مکتب اخیر با اسلام آن است که مکتب اسلام با سکولاریسم مرزبندی دارد، در حالی که این دو سکولاریسم را به عنوان یکی از ارکان رکین خود پذیرفته اند. در عین حال، به نظر می رسد اسلام و جماعت گرایی در برخورداری از اخلاق فضیلت و در نقدهای خود نسبت به رابطه سیاست و اخلاق از دیدگاه لیبرالیسم مرزهای مشترکی داشته باشند. از آن جمله می توان به موارد ذیل اشاره نمود: تکیه بر «جماعت» (که با جامعه تفاوت دارد)، فضیلت گرایی، تقدم خیر بر حق، امکان رجوع به دین (که در اسلام با سکولاریسم ناسازگار به نظر می رسد، اما در جماعت گرایی با آن سازگار است)،امکان غنی کردن اخلاق و حقوق بشر، خاص گرایی (در حقوق مثبت) و جهانشمول گرایی (در حقوق منفی)، تأکید بر سنت و فرهنگ، نسبی گرایی محدود (بر خلاف پست مدرنیسم)، و نگاه نقادانه به تجدد.واژگان کلیدی: سیاست، اخلاق، فضیلت، اسلام، لیبرالیسم، جماعتگرایی.
https://www.hadqom.ir/article_140075_ed3c6caa11b422ac6f88c7dd9fe4cb65.pdf
2021-08-23
59
80
«سیاست»
«اخلاق»
«فضیلت»
«اسلام»
«لیبرالیسم»
«جماعت گرایی»
سیدصادق
حقیقت
ss.haghighat@gmail.com
1
اخلاق و سیاست
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی مهم ترین عوامل رفتار اخلاقی فرد در سازمان از منظر اسلامی
امروزه مباحث مربوط به تصمیمگیری و تصمیم سازی در اخلاق سازمانی مورد توجه جدی قرار گرفته است به این دلیل که تصمیمگیریهای سازمانها همواره با حسّاسیتّهای اخلاقی خاصی همراه بوده است. افراد در سازمانها نقشهای چندگانهای دارند که همین نقشها رفتار سازمانی را به لحاظ اخلاقی با چالشهایی مواجه میکند. از این رو محققان اخلاق سازمانی همواره به دنبال شناسایی و مدل پردازی در باره عوامل رفتار اخلاقی فرد در سازمان بودهاند و مدلهای گوناگونی را نیز ارائه نمودهاند. هدف این مقاله ارائه مدلی برای تبیین عوامل رفتار اخلاقی فرد در سازمان با رویکرد اسلامی بود. براین اساس تلاش شد با روش توصیفی تحلیلی اسناد علمی در حوزه اخلاق سازمانی و اخلاق اسلامی در کنار آیات و روایات مرتبط مورد بررسی قرار گیرد. در نهایت یک مدل پنج عاملی برای تبیین عمل اخلاقی فرد در سازمان پیشنهاد شده است. این عوامل عبارتند از آگاهی و شناخت اخلاقی، حساسیّت اخلاقی، قضاوت یا داوری اخلاقی، انگیزش اخلاقی و عملکرد اخلاقی.
https://www.hadqom.ir/article_140076_b10485e21d02092decca0654764475cf.pdf
2021-08-23
81
99
اخلاق اسلامی
سازمان
عمل اخلاقی
حسّاسیّت اخلاقی
انگیزش
محمدتقی
اسلامی
eslami48@gmail.com
1
فلسفه اخلاق/ اخلاق کاربردی
LEAD_AUTHOR
مهدی
فصیحی
m.fasihi.r@gmail.com
2
اخلاق کاربردی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
الگوهای الزام و تبیین در تعلیم و تربیت طلاب
یکی از دغدغههای مهم مدیران و اساتید حوزههای علمیه، تربیت مناسب طلاب دوره مقدمات است. سالهای ورود به طلبگی از مهمترین سالهای زندگی طلاب است که نقش به سزایی در شکلگیری شخصیت آنان دارد. بطور کلی در میان مدیران و اساتید دو الگوی الزام و اختیار مطرح است. این پژوهش به دنبال کشف دلایل هر کدام از این الگوهاست، تا بستر مناسبی برای انتخاب الگوی برتر فراهم شود. بدین منظور روش جمعآوری دادهها از طریق مصاحبه با مدیران و اساتید و تحلیل محتوای مصاحبهها انتخاب شد. در این راستا با 18 مدیر و استاد حوزه علمیه مصاحبه شد و نتایج مصاحبهها کدگذاری و تحلیل شد. یافتهها نشان داد برخی دلایل قائلین به الگوی الزام در تربیت عبارتند از: جلوگیری از اتلاف وقت، ضرورت الزام و سختگیری برای شکوفایی، ایجاد ملکات پایدار. و برخی دلائل قائلین به الگوی اختیار در تربیت عبارتند از: تقویت بعد عقلانی، توصیه بزرگان، محدودیت در سختگیری بیرونی، اراده و اختیار ویژگی خاص انسان است. به نظر میرسد بایستی به نحوی بین این دو الگو جمع نمود، برخی راهکارهای جمع بین دو الگو عبارتند از: تفکیک بر اساس افراد، تفکیک بر اساس موضوعات، جمع طولی و ترتیبی. پیشنهاد میشود در پژوهشهای آینده اثربخشی هریک از این الگوها بر متربیان ارزیابی شود و در نتیجه علاوه بر تبیین نظری، شواهد تجربی برای هر الگو فراهم شود.
https://www.hadqom.ir/article_140077_ff5b0a2cfb378cfc235a2d14c981950e.pdf
2021-08-23
101
110
تربیت
طلاب
الگوی الزام
الگوی تبیین
محمد
عالم زاده نوری
mhnoori@gmail.com
1
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
LEAD_AUTHOR
محمد
فرهوش
farhoush.mohammad@gmail.com
2
دانش آموخته سطح 3 اخلاق مرکز تخصصی اخلاق حوزه علمیه قم، دانشجوی دکتری روان شناسی، گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی، دانشگاه سمنان،
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
اکتساب فضائل و اجتناب از رذائل اخلاقی از دیدگاه فقه
وظیفه انسان نسبت به اکتساب فضائل و اجتناب از رذائل اخلاقی، به نحو کلی و جزئی چندان مورد توجه فقها واقع نشده است، از این رو مکلف نسبت به اکتساب فضائل اخلاقی اعم از صفات و رفتار و همچنین رذائل اخلاقی، دچار ابهام و سرگردانی است، همچنین بررسی این حکم کلی به نحو کلی یکی از مسائل فقه اخلاق است که تعیین آن برای فقیه در تعارضات راه گشا خواهدبود. مسئله پیش رو با توجه به روش استنباطی و اجتهادی در ادله عقلی و نقلی و با تاکید بر فقه شیعه مورد بررسی قرار گرفته است. قاعده حسن و قبح در بخش ادله عقلی و در بخش آیات دو گروه آیات جهاد و اصلاح نفس، و در بحث روایات نیز سه گروه از روایات، اصلاح نفس و ملازمت صفات حمیده، به نحو ملازمه و روایات تخلق به مکارم اخلاق به صورت مستقیم دلالت بر حکم اکتساب و اجتناب دارند. در جمع بندی ادلهای به اتفاق تمام ادله سه گانه عقل، آیات و روایات، دلالت بر حکم رجحان اکتساب فضائل و اجتناب از رذائل اخلاقی دارند. البته در برخی صفات اخلاقی به نحو به خصوص این حکم واجب و در برخی موارد مستحب است اما به عنوان یک قانون کلی حکم آن رجحان است.
https://www.hadqom.ir/article_140078_eb14283edb2963fdf801bbc3c6f5813f.pdf
2021-08-23
111
131
فضائل
رذائل
صفات
اخلاق
فقه اخلاق
جواد
غلامرضایی
javad.gh313@gmail.com
1
مدیر گروه فقه اخلاق موسسه فرهنگی پژوهشی اشراق و عرفان قم
LEAD_AUTHOR