سیاست و اخلاق فضیلت: مقایسه اسلام، لیبرالیسم و جماعت گرایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

اخلاق و سیاست

چکیده

سیاست و اخلاق در سه مکتب اسلام (به عنوان کامل ترین دین الهی)، لیبرالیسم (به عنوان مکتب غالب در جهان مدرن) و جماعت گرایی (به عنوان مهمترین مکتب ناقد جماعت گرایی) به سه شکل متفاوت تبیین می شود. تفاوت اساسی دو مکتب اخیر با اسلام آن است که مکتب اسلام با سکولاریسم مرزبندی دارد، در حالی که این دو سکولاریسم را به عنوان یکی از ارکان رکین خود پذیرفته اند. در عین حال، به نظر می رسد اسلام و جماعت گرایی در برخورداری از اخلاق فضیلت و در نقدهای خود نسبت به رابطه سیاست و اخلاق از دیدگاه لیبرالیسم مرزهای مشترکی داشته باشند. از آن جمله می توان به موارد ذیل اشاره نمود: تکیه بر «جماعت» (که با جامعه تفاوت دارد)، فضیلت گرایی، تقدم خیر بر حق، امکان رجوع به دین (که در اسلام با سکولاریسم ناسازگار به نظر می رسد، اما در جماعت گرایی با آن سازگار است)،امکان غنی کردن اخلاق و حقوق بشر، خاص گرایی (در حقوق مثبت) و جهانشمول گرایی (در حقوق منفی)، تأکید بر سنت و فرهنگ، نسبی گرایی محدود (بر خلاف پست مدرنیسم)، و نگاه نقادانه به تجدد.
واژگان کلیدی: سیاست، اخلاق، فضیلت، اسلام، لیبرالیسم، جماعت‌گرایی.

کلیدواژه‌ها