2
دانش آموخته سطح 3 اخلاق مرکز تخصصی اخلاق حوزه علمیه قم، دانشجوی دکتری روان شناسی، گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی، دانشگاه سمنان،
چکیده
یکی از دغدغههای مهم مدیران و اساتید حوزههای علمیه، تربیت مناسب طلاب دوره مقدمات است. سالهای ورود به طلبگی از مهمترین سالهای زندگی طلاب است که نقش به سزایی در شکلگیری شخصیت آنان دارد. بطور کلی در میان مدیران و اساتید دو الگوی الزام و اختیار مطرح است. این پژوهش به دنبال کشف دلایل هر کدام از این الگوهاست، تا بستر مناسبی برای انتخاب الگوی برتر فراهم شود. بدین منظور روش جمعآوری دادهها از طریق مصاحبه با مدیران و اساتید و تحلیل محتوای مصاحبهها انتخاب شد. در این راستا با 18 مدیر و استاد حوزه علمیه مصاحبه شد و نتایج مصاحبهها کدگذاری و تحلیل شد. یافتهها نشان داد برخی دلایل قائلین به الگوی الزام در تربیت عبارتند از: جلوگیری از اتلاف وقت، ضرورت الزام و سختگیری برای شکوفایی، ایجاد ملکات پایدار. و برخی دلائل قائلین به الگوی اختیار در تربیت عبارتند از: تقویت بعد عقلانی، توصیه بزرگان، محدودیت در سختگیری بیرونی، اراده و اختیار ویژگی خاص انسان است. به نظر میرسد بایستی به نحوی بین این دو الگو جمع نمود، برخی راهکارهای جمع بین دو الگو عبارتند از: تفکیک بر اساس افراد، تفکیک بر اساس موضوعات، جمع طولی و ترتیبی. پیشنهاد میشود در پژوهشهای آینده اثربخشی هریک از این الگوها بر متربیان ارزیابی شود و در نتیجه علاوه بر تبیین نظری، شواهد تجربی برای هر الگو فراهم شود.