مرکز تخصصی اخلاق دارالهدیدوفصلنامه علمی تخصصی هاد1120210219تأثیر نظریه جسمانیهالحدوث و روحانیه البقاء ملاصدرا بر اخلاق(تربیت اخلاقی)726130395FAمسعود آذربایجانیپژوهشگاه حوزه ودانشگاهJournal Article20201019تأثیر نظریه جسمانیه الحدوث و روحانیه البقاء ملاصدرا بر اخلاق (تربیت اخلاقی)<br /> <br /> چکیده: موضوع این جستار تأثیرات نظریه جسمانیه الحدوث و روحانیه البقاء نفس از دیدگاه ملاصدرا بر اخلاق و به ویژه تربیت اخلاقی است. <br /> روش پژوهش عقلی و نقلی است و به ویژه تحلیل محتوای قرآن و بخشی از روایات و منابع تربیت اخلاقی است. <br /> یافته های این تحقیق عبارتند از اینکه علامه طباطبایی زمینه این بحث را در مورد تأثیر این نظریه بر علوم انسانی و اسلامی از جمله اخلاق گشوده است. <br /> در خصوص تربیت اخلاقی در چهار بخش تعریف، اهداف ، راهبرد و روش ها نمونه های متعددی ذکر شده که نشان می دهد تربیت اخلاقی از امور عینی ملموس بدنی آغاز می شود و به امور روانی، روحانی و معنوی منتهی می گردد، یعنی جسمانیه الحدوث و روحانیه البقاء است. <br /> <br /> کلیدواژگان: اخلاق، تربیت اخلاقی ، مبانی تربیت اخلاقی ، حکمت متعالیه، جسمانیه الحدوث و روحانیه البقاءhttps://www.hadqom.ir/article_130395_b6bbcc64b5caa7dffa8471c265ef08cd.pdfمرکز تخصصی اخلاق دارالهدیدوفصلنامه علمی تخصصی هاد1120210219تنوع اساتید در سلوک عرفانی2741130396FAداود حسن زاده کریم آبادمؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی رهJournal Article20210120از بایستههای سلوک معنوی و عرفانی سیر در معیّت استاد تواناست. استاد در سلوک عرفانی تنوع بسیاری دارد. انوار قاهره و عقول و ارواح قدسی و نفوس کامله حقائقی هستند که در طی سلوک سائر را با القای معارفی ویژه هدایت مینمایند. ارواح انبیاء پیشین و اوصیای ایشان علیهم السلام نیز به نوعی در تلقی احوال و مقامات بلند معنوی توسط سالک مؤثرند. پیامبر اعظم و اهل بیت گرامی او صلوات الله علیهم اجمعین که به طور ویژه و خاص از این سمت برخوردارند. علمای ربانی و اولیای الهی از وارثان انبیاء و اوصیای ایشان علیهم السلام نیز حیّا و میّتا در تسلیک سالکان به طور عام سمت استادی دارند و سرانجام اینکه وجودات برتر سالک در عوالم غیبی قوس نزول نیز سالک را در قوس صعود امداد و هدایت مینمایند. در این میان آنچه بیشتر در صحف عرفانی مورد بحث واقع شده استادی علمای ربانی و اولیای الهی است که در زمان خود سالک حیات دارند و در ظاهر سالک از آنان بهرهمند میگردد. در این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی و استفاده از آموزههای عرفانی شیخ اشراق، شیخ نجم الدین کبری، ابن عربی و آنچه از عارفان مکتب نجف در این باره مأثور است در صدد تبیین تنوع اساتید در سلوک عرفانی بودهایم.https://www.hadqom.ir/article_130396_191424c201821cd6bd0313596b255d92.pdfمرکز تخصصی اخلاق دارالهدیدوفصلنامه علمی تخصصی هاد1120210219رابطه اخلاق و عرفان4360130397FAعلیرضا کرمانیعضو هیئت علمی گروه عرفان موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی رهJournal Article20201022فیلسوفان عرفان دیدگاههای مختلفی در زمینة رابطة اخلاق و عرفان مطرح کردهاند. برخی ریشة ارزشهای اخلاقی را در تجارب عرفانی دانستهاند و برخی در نقطة مقابل، هرگونه تعاملی میان اخلاق کثرتمحور و عرفان وحدتمحور را انکار کردهاند. در این مقاله سعی شده است با روش توصیفی تحلیلی ضمن بیان این دیدگاهها به نقد و بررسی آنها بپردازیم؛ و در ضمن تحلیل دیدگاه عارفان مسلمان در خصوص رابطة عقل و شهود قلبی از یک سو و رابطة وحدت و کثرت از سوی دیگر، به این نتیجه برسیم که عرفانِ تجربهمدار و وحدتمحور نه نقطة مقابل که در طول اخلاقِ عقلمدار و کثرتمحور قرار دارد. <br /> فیلسوفان عرفان دیدگاههای مختلفی در زمینة رابطة اخلاق و عرفان مطرح کردهاند. برخی ریشة ارزشهای اخلاقی را در تجارب عرفانی دانستهاند و برخی در نقطة مقابل، هرگونه تعاملی میان اخلاق کثرتمحور و عرفان وحدتمحور را انکار کردهاند. در این مقاله سعی شده است با روش توصیفی تحلیلی ضمن بیان این دیدگاهها به نقد و بررسی آنها بپردازیم؛ و در ضمن تحلیل دیدگاه عارفان مسلمان در خصوص رابطة عقل و شهود قلبی از یک سو و رابطة وحدت و کثرت از سوی دیگر، به این نتیجه برسیم که عرفانِ تجربهمدار و وحدتمحور نه نقطة مقابل که در طول اخلاقِ عقلمدار و کثرتمحور قرار دارد.https://www.hadqom.ir/article_130397_8a5eb5485991fc759febacd9af9a75f9.pdfمرکز تخصصی اخلاق دارالهدیدوفصلنامه علمی تخصصی هاد1120210219اصلاح خودپنداره اخلاقی به عنوان راهبردی برای تقویت هویت اخلاقی و کاهش فریبکاری6180130398FAحسن بوسلیکیهیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی0000-0003-3593-8093Journal Article20201021جوامع بشری همیشه نسبت به دروغگویی به عنوان اصلیترین مصداق فریبکاری حساسیت داشتهاند. برای کاهش دروغگویی میتوان از ابزارهای مختلفی استفاده کرد. رایجترین ابزار، افزایش هزینه دروغگویی است. ولی تجربه نشان داده کنترلهای بیرونی عامل مؤثری برای کاهش فریبکاری و دروغگویی نیست. در پژوهش حاضر، ظرفیتهای یک عامل درونی به نام «خودپنداره اخلاقی» را برای کاهش دروغگویی واکاوی کردهایم. میتوان پرسش اصلی پژوهش حاضر را بدینگونه صورتبندی کرد: «چگونه میتوان با ایجاد خودپنداره اخلاقی، میزان دروغگویی کودکان و نوجوانان را کاهش داد؟». پژوهش حاضر با روش اَسنادی انجام گرفته است. برای پاسخ به این پرسش، ادبیات روانشناختی در زمینه رفتار دروغگویی را واکاوی کرده و تأثیر خودپنداره در میزان دروغگویی را روشن کردهایم. آنگاه به روشهایی برای ایجاد و ارتقای خودپنداره اخلاقی در کودکان و نوجوانان پرداختهایم. حاصل پژوهش این است که خودپنداره اخلاقی در کنار عامل محاسبه هزینه-فایده، میزان دروغگویی را مشخص میکند؛ هر چقدر خودپنداره اخلاقی افراد قوی باشد، کمتر مرتکب فریبکاری و دروغگویی میشوند. خودپنداره کودکان و نوجوانان را میتوان از طریق اسمگذاری مناسب، تلقین، تجربههای اخلاقی موفق، تحریک عزتنفس و حیثیت اجتماعی ارتقا داد. در نهایت چالش هنجاری را که ممکن است از منظر اخلاق اسلامی به خودپنداره اخلاقی مطرح شود، بررسی کرده و تلاش کردهایم پاسخی به آن بدهیم.https://www.hadqom.ir/article_130398_77e1b7b2de443906b95bde71a98d0ae7.pdfمرکز تخصصی اخلاق دارالهدیدوفصلنامه علمی تخصصی هاد1120210219راهکارهای شناختی تقویت عزّتنفس در تربیت و مشاوره اسلامی81103130399FAمحمد فرهوشدانش آموخته سطح 3 اخلاق مرکز تخصصی اخلاق حوزه علمیه قم، دانشجوی دکتری روان شناسی، گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی، دانشگاه سمنان،مجتبی فرهوشدانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، موسسه اخلاق و تربیت قم0000-0001-5521-0257حمید رضا حبیب اللهیدانشجوی دکتری مدرسی معارف گرایش اخلاق، مربی دانشگاه علامه طباطباییJournal Article20200719برخی راهکارهای تقویت عزّت نفس در روانشناسی غربی، متناسب با فرهنگ و آموزههای اسلامی نیست. هدف این پژوهش تبیین راهکارهای تقویت عزّت نفس در تربیت اسلامی است. بدین منظور آموزههای اسلامی مرتبط با عزّت نفس و کرامت جمع آوری، دستهبندی و تحلیل شد. یافتهها نشان داد که مهمترین راهکارهای شناختی عبارتند از توجّه دادن به نعمت انسان بودن، توانمندیهای مادی و معنوی او نسبت به دیگر موجودات، ارزشمندی او نزد خدا بواسطهی ایمان و عمل صالح، توانمندی او بواسطهی یاری و پشتیبانی خدا از مؤمنین، بهرهمندی از هدایت باطنی خداوند. به نظر میرسد این راهکارها علاوه بر تقویت احساس ارزشمندی و توانمندی، از آسیبهای اخلاقی و معنوی همچون غفلت از یاد خدا، خودخواهی و عُجب پیشگیری میکند. احساس ارزشمندی با ارزشمندی متفاوت است. بایستی آیات و روایات مرتبط با ارزشها و تواناییهای انسان مومن برای فرد تبیین شود تا نگرش و باور در او ایجاد شود. پیشنهاد میشود در پژوهشهای آینده، برنامه آموزش روانی معنوی مناسبی برای تقویت عزّت نفس تدوین شود.https://www.hadqom.ir/article_130399_412523fa9b8ab7a2b448ec9f2e6ce96c.pdfمرکز تخصصی اخلاق دارالهدیدوفصلنامه علمی تخصصی هاد1120210219واکاوی اصل تدریج در تربیت اخلاقی105117130401FAهادی حسینخانی نایینیموسسه امام خمینی گروه اخلاقJournal Article20200708اصل تدریج از اصول حاکم بر فرآیند تربیت در ساحتهای گوناگون و از جمله ساحت تربیت اخلاقی است. بر اساس این اصل، تربیتِ اخلاقی به صورت گامبهگام و در بستر زمان به وقوع میپیوندد. مسئلهی تحقیق حاضر آن است که جایگاه تدریج در موفقیت تربیت اخلاقی چیست؟ بیتوجهی به آن چه پیامدهایی به دنبال دارد؟ تدریج در تربیت اخلاقی به چه گونههایی تحقق مییابد؟ و چه الزاماتی برای اجرای موفق آن وجود دارد؟ روش تحقیق، روش توصیفی- تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات کتابخانهای و از طریق مطالعه منابع اسلامی است. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که تدریج ضرورتی انکارناپذیر برای تربیت اخلاقی و زمینهساز همراهی نفس و نادیده گرفتن آن موجب سرکشی نفس است. گونههای تدریج شامل طیفهایی همچون؛ از سهل به دشوار، از کم به زیاد، و از نرم به خشن میشود. از جمله الزامات تحقق بخشیدن به این اصل، استفاده از مربیان اخلاق کارآمد و متعهّد، برنامهریزی، تقویت انگیزه، تمرین و حفظ دستاوردهای مراحل قبل است.https://www.hadqom.ir/article_130401_0344e02fa373ae2f6ca3f123e7715b77.pdf