آیات و روایات متعددی در زمینه مبادی عمل انسان، مراتب تحقق آن و کیفیت تاثیر عمل انسان در سرنوشت خود و دیگران وجود دارد که کاشف از نظم و انسجام بین مبانی و سنت‌های حاکم بر عمل است و از آنجا که سعادت یا شقاوت انسان در گروی عمل اوست و هر نوع تدبیری ناظر به عمل انسان نیازمند فهم منسجم از سنت‌های الهی ناظر به عمل انسان است لذا سوال اصلی این تحقیق آن است که توصیف نظام‌مند مبانی و سنن حاکم بر عمل انسان چگونه است؟ در این پژوهش با روش استظهار از ادله قرآنی و روایی و با مبنا قرار دادن طرح بحث مرحوم علامه طباطبائی(ره) در تفسیر المیزان، مبانی و سنن حاکم بر عمل انسان با لحاظ عمل در پنج مرحله اقتضا، فعلیت، تثبیت، تاثیر و نتیجه، تنظیم شده است و نشان دهنده آن است که انسان در بستر ابتلائات دنیا با عمل اختیاری خود در حرکت به سمت شکوفایی سعادت یا شقاوت نهفته در شاکله خویش است. اعمال انسان از لحظه فعلیت تا زمان مرگ، مراتب تثبیت را پشت سر گذاشته و در سرنوشت فرد و دیگران و همچنین در طبیعت تاثیر خواهد داشت. آثار عمل در سرنوشت دنیوی فرد، ذیل دو سنت عام توفیق و خذلان، در تغییر شاکله فرد به سمت سعادت یا شقاوت و در ابتلائات پیش روی فرد پدیدار می‌گردد و در سرنوشت اخروی منتهی به محوضت سعادت و خلود در بهشت یا محوضت شقاوت و خلود در جهنم خواهد شد.
)